10 نکته درباره آیندهپژوهی
![10 نکته درباره آیندهپژوهی آیندهپژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/Futurology.jpg)
چکیده مقاله
شاید رایجترین دلیل شناخته شده برای آگاهی و بهکارگیری روشهای آیندهپژوهی این باشد که به کمک آن میتوانید آنچه را نمیدانید، ولی لازم است بدانید شناسایی کنید تا تصمیمهای بهتری بگیرید. اندیشیدن به آینده میتواند جنبه هدایتی، ادراکی، شهودی و تجربی و نیز بر پایه روشها و فنون علمی باشد.
از کارکردهای مهم آیندهپژوهی، راهاندازی و هدایت «گفتمان آینده» در سطح جامعه، بخش و یا سازمان است.
فهرست مطالب این مقاله
نکته نخست:
ارزش آیندهپژوهی بیش از آنکه به درستی پیشبینیها باشد، به مفیدبودن آن در برنامهریزی و «گشودن ذهنها» برای توجه بیشتر به فرصتهای نوپدید و تغییر دستور کارهای سیاستی است. هدف آیندهپژوهی آیندهشناسی نیست، بلکه ما را وامیدارد تا با رهیافتی روشمند، فرصتها و تهدیدها را پیشبینی کنیم و درباره چگونگی پرداختن به آنها بیندیشیم و تصمیمهای بهتری بگیریم. از دیدگاه راهبردی پیشبینی بهتر از واکنش منفعلانه به تغییر است.
![10 نکته درباره آیندهپژوهی آینده پژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/آینده-پژوهی.jpg)
نکته دوم:
بهکارگیری روشهای آیندهپژوهی، آگاهی پیشبینانه را افزایش میدهد؛ این امر فهم ما را از آینده به منظور اقدام شتابانهتر و زودهنگامتر گسترش میدهد و باعث میشود که جامعه، سازمان یا فرد در مواجهه با تغییر، فعالتر و اثربخشتر عمل کند. توانایی پیشبینی، فرصت بیشتری به ما میدهد تا تهدیدها و فرصتها را بهتر بشناسیم، راهبردهای خلاقانهتری بیافرینیم، فرصتهای تازهای بسازیم و برای تغییر اجتماعی یا سازمانی چشماندازسازی کنیم و در ساخت این چشماندازها سهیم شویم.
نکته سوم:
آیندهپژوهی بر چند بنانگاره فلسفی استوار است که اغلب آیندهپژوهان آنها را پذیرفتهاند:
1. نمیتوان آینده را شناخت، ولی شناسایی گسترهای از آیندههای محتمل امکانپذیر است؛
2. احتمال وقوع یک رویداد یا وضعیتِ آینده را میتوان از طریق سیاستگذاری تغییر داد و پیامدهای یک سیاست را میتوان پیشبینی کرد؛
3. پیشآگاهی و احتمالات را میتوان درجهبندی کرد. (در مورد برآمدن خورشید مطمئنتر هستیم تا رشد بازار سهام)؛
4. هیچ روشی به تنهایی برای پیشبینی آینده قابل اعتماد نیست؛ بنابراین، روشهای چند مرجعی به بهبود کیفیت پیشبینی کمک میکنند؛
5. به مرور زمان، تأثیر انسانها بر آینده نسبت به گذشته بیشتر میشود.
![10 نکته درباره آیندهپژوهی آینده پژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/2003429710.82.png)
نکته چهارم:
تفکر درباره آینده برای کارها و اقدامات کنونی انسان امری ضروری است. واکنش بدون تفکر به آینده امکانپذیر است، اما کنش امکانپذیر نیست، چرا که عمل نیاز به پیشبینی دارد. بدین ترتیب، تصویرهای آینده (آرمانها، اهداف، مقاصد، امیدها، نگرانیها و آرزوها) پیشرانهای اقدامات فعلی ما هستند.
بنابراین آینده امری است که افراد میتوانند آن را با اقدامات هدفمند خود طراحی کنند و شکل دهند.
![10 نکته درباره آیندهپژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/fvacw9908-png-1024x576.png)
نکته پنجم:
آیندهپژوهی فراتر از پیشبینی است و ادعای پیشگویی هم ندارد. آیندهپژوهی هنر شکلدادن به آیندهاست، به آن شکل که آینده را میخواهیم. کسانی که این دانش را در دست دارند هماکنون هم به آینده جهان به دلخواه و مطلوب خود، شکل میدهند.
نکته ششم:
یکی از پیش فرضهای آیندهپژوهی اذعان به وجود گزینههای متعدد آینده است:
• آینده ممکن: هر چیزی اعم از خوب یا بد، محتمل یا بعید، میتواند در آینده رخ دهد.
• آیندههای محتمل: آنچه به احتمال بسیار زیاد در آینده به وقوع خواهد پیوست (مبتنی بر استمرار روندهای کنونی در آینده).
• آیندههای مرجّح: آنچه مطلوبترین و مرجّحترین رویداد آینده به شمار میرود.
نکته هفتم:
سه رویکرد به مطالعه آینده وجود دارد:
• آیندهپژوهی تحلیلی، که گاه آیندهپژوهی اکتشافی نیز نامیده میشود؛
• آیندهپژوهی تصویرپرداز؛
• آیندهپژوهی هنجاری، که گاه آیندهپژوهی مشارکتی نیز نامیده میشود.
کشف، تصور و مشارکت. این فرایند متوالی است و هر گام از آن پس از گام پیشین برداشته میشود و این بدان معناست که هر مرحله برنتایج مرحله پیشین استوار است.
![10 نکته درباره آیندهپژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/Futurology-report-gives-a-glimpse-into-homes-of-the-future-.jpg)
نکته هشتم:
آیندهنگری با مرحله «کشف» آغاز میشود که گذشته سازمان را در نظر میگیرد، سپس به وضعیت کنونی آن می پردازد و بعد آیندههای ممکن آن را در نظر میگیرد.
• کشف گذشته – نگاه به آینده اغلب زمانی آسان است که نگاهی به گذشته داشته باشیم. مدیران معمولا زمانی در برنامهریزی آیندهگرا کارآمدتر هستند که به همان تعداد سالی که به آینده نگاه میکنند، سالهای گذشته را در نظر بگیرند.
• کشف حال – به ارزیابی شرایط جاری میپردازیم تا با ترسیم یک خط مبنا سنجش راهبردهای تغییر آینده را انجام دهیم.
• کشف آینده – با پیادهسازی فعالیتهای آیندهنگری از آینده به حال نگاه میکنیم تا به بررسی روندها و نیروهایی بپردازیم که وضعیت آینده سازمان را در حال حاضر و احتمالا آینده تغییر میدهند.
نکته نهم:
گام «تصور» عبارت است از استفاده از اطلاعات تولید شده در مرحله کشف برای طراحی آینده مرجح و نیز ایجاد راهبردی برای پشتیبانی از آن.
• آینده مرجح – هنگامی که موضوعات در حال پیدایش شناسایی و ارزیابی شدند و مدیران سازمان به دیدگاه تازهای مجهز شدند، چشماندازی از آینده مرجح را برای سازمان و جامعه میآفرینند و یا در چشم انداز پیشین تجدید نظر می-کنند.
• طراحی راهبرد – چشمانداز را به طرحی راهبردی تبدیل می-کنیم.
![10 نکته درباره آیندهپژوهی](https://nikdars.com/wp-content/uploads/2023/03/D1737287T14317982webb.jpg)
نکته دهم:
گام یا مرحله «مشارکت» طرحهای اقدام را تدوین میکند تا راهبرد را به معنای رؤیایی تحققیافته تعبیر کند.
• پیادهسازی – در این مرحله به ارزیابی شکافهای موجود میان وضعیت کنونی سازمان و آینده تصور شده میپردازیم و بعد طرحی را برای پر کردن این شکافها تدوین میکنیم.
• ارزیابی – آیندهنگری از آغاز تا پایان یک فرایند یادگیری است. درسهای آموخته شده را شناسایی کنید و آنها را برای دور بعدی برنامهریزی راهبردی به کار ببرید.
منابع
futurology
What is futurology? Definition and examples
جمع بندی
اگر آينده همانند گذشته بود، شايد درسهايي که از گذشته ميآموختيم، ميتوانست چراغ راه آينده باشد. اما در دنيايي که مشخصه ثابت آن «تغيير» است، صرفاً شناخت گذشته ديگر نميتواند (و يا بهتنهايي نميتواند) چراغ راه آينده باشد. اينک به ضرس قاطع بايد گفت که دانش، چراغ راه آينده است! و چون آينده هنوز نيامده است، پس بايد مانند سرزميني ناشناخته از هماکنون مورد مکاشفه (يا مطالعه، پژوهش و گفتوگوي جمعي) قرار گيرد تا ناشناختگيهاي آن روشن شود. در ادامه به برخی نکات مهم برای اندیشیدن به آینده اشاره شده است.
آکادمی نیک درس امیدوار است که بتواند گامی کوچک در کمک به شما عزیزان برای به دست آوردن مهارت در حرفههای مختلف داشته باشد.
قدر تکتک لحظهها را بدانید و شادباشید.
- همه دوره ها
- مدرسه
دیدگاهتان را بنویسید