15 نکته برای تدریس کارآمد
چکیده مقاله
آموزش از ابتدا باید به گونهای سازماندهی شود که فراگیران دریابند این رویداد، زمینهای ساختاربندی شده همراه با برنامهای دقیق و مجموعهای از اهداف یادگیری را در بر دارد. فراگیران این انتظار را دارند که مدرسان به آنها بگویند که چه زمانی شروع میکنند؟ چه چیزی را یاد خواهند گرفت؟ دوره چگونه پیش خواهد رفت؟ و چه موقع جلسات آموزشی به پایان خواهد رسید؟ مدرس، بهطور خودکار بهعنوان رهبر گروه شناخته میشود.
با وجود این، اگر مدرس نتواند نقش خود را در این خصوص بهخوبی ایفا کند، خلأیی ایجاد میشود که احتمالاً بهوسیله افراد دیگری در گروه تکمیل میشود که البته ممکن است به اهداف برنامه نزدیک نباشد. ازاینرو، برای مدرس مهم است که در همان آغاز جلسه به خودش اعتبار ببخشد. در واقع، دقایق نخستین هر کلاس، زمان طلایی است برای اینکه مدرس برای تدریس کارآمد مرجعیت علمی خود را بهویژه در آموزشهای سازمانی اثبات کند. در ادامه نکاتی که در ارائه و تدریس حائز اهمیت هستند بیان میشود.
فهرست مطالب این مقاله
نکته نخست برای تدریس کارآمد:
در روش تمرکز قدرت، قدرت در دست یک فرد است، که در آن صورت از طریق مدرس، تمایل دارد بر مراحل مختلف یادگیری تسلط داشته باشد و جریان اطلاعات را در مسیری معین قرار دهد که به فراگیر منتهی شود. این سبک، فضای اندکی برای تعامل فراگیران با مدرس فراهم و معمولاً یادگیری را محدود میکند.
نکته دوم برای تدریس کارآمد:
در روش مداخله نکردن در آموزش، فراگیران ممکن است احساس کنند مسیر ناهموار و تجربه یادگیری نابسامان است. برای مثال، مدرس، ممکن است تمرکز را بر گفتگو و یا موضوع آموزش پایهریزی کند و سپس اجازه دهد که فراگیران؛ مسیر، محتوا و جریان تبادل اطلاعات را کنترل کنند. روشِ سیاست مداخله نکردن در آموزش، ممکن است که فراگیران را گیج کند و همچنین مانع یادگیری مهارتها و دانش شود.
نکته سوم برای تدریس کارآمد:
روش دموکراسی، رویکردی متعادل را پیشنهاد میکند. مدرس، مکالمهای دو نفره را با فراگیر پایهریزی میکند و هر دو مسئولیت بررسی موضوع آموزشی موردنظر را به عهده دارند. این رویکرد که اساس آن بر یادگیری مشارکتی استوار است، اجازه میدهد که اشخاص تأثیر متقابل برهم داشته باشند.
نکته چهارم برای تدریس کارآمد:
برای اینکه در همان آغاز کلاس، رهبری را بر عهده بگیرید و نبض آموزش را در دست داشته باشید، این دستورالعمل را پیاده کنید.
1. دستور کار را مشخص و در همان مسیر حرکت کنید،
2. بر اساس اهداف یادگیری، آموزش خود را ارائه دهید،
3. حقوق همه فراگیران را در نظر داشته باشید،
4. برای فهمیدن گوش کنید،
5. مباحث مهم و مباحث فرعی را خلاصه کنید،
6. برای تعامل بهتر با فراگیران، مکرراً موارد را مرور کنید،
7. بر موضوعاتی که در دست گروه است، تمرکز و دقت کنید،
8. چالشهای پیشآمده در کلاس را مدیریت کنید،
9. اعضای غیرفعال کلاس را درگیر کنید،
10. فرصتهایی برای انعکاس افکار، ایجاد کنید،
11. فراگیران را تشویق به سؤال کردن نمایید،
12. به سکوت آنها احترام بگذارید،
13. مسیری برای ارائه دوره آموزشیتان تهیه کنید،
14. برای جلسات گروهی، قوانین بنیادی پایهریزی کنید،
15. برای رسیدگی به سؤالات خارج از موضوع، وقفه ایجاد کنید.
نکته پنجم برای تدریس کارآمد:
برنامه کار کلاسی، قراردادی است که با فراگیران پایهریزی میکنید. به این معنا که از ابتدای کلاس فراگیران را راهنمایی میکنید که چه چیزی فرامیگیرند و کیفیت یادگیری چطور خواهد بود و این دوره آموزشی قرار است کدام نیاز آموزشی آنان را پاسخ دهد. یادتان باشد که به دستور کار عمل کنید. فراگیران بعضی از تغییرات را تحمل میکنند، باید این تغییرات و دلایل لزوم آنها با ایشان مطرح و توافق شود.
نکته ششم برای تدریس کارآمد:
مدرس قابلاطمینان، دوره آموزشی را در مسیر اصلی خود نگاه میدارد و آن مسیر منجر به تحقق اهداف یادگیری میشود. اگر دورهای را برای رویارویی با اهداف یادگیری طراحی و بر اساس همان اهداف تدریس کنید، میتوانید درصد موفقیت برای مقایسه میزان دستیابی به اهداف را ارزیابی نمایید.
نکته هفتم برای تدریس کارآمد:
همیشه مراقب عوامل مخل خارج و داخل کلاس باشید. شاید دلیل اصلی اختلالات بیرون از کلاس به دلیل معماری غیراصولی کلاسهای آموزشی باشد که مطابق ویژگیها و استانداردها نیستند که پیش از شروع دوره باید تمهیدات لازم در نظر گرفته شود.
نکته هشتم برای تدریس کارآمد:
مدرس در سازماندهی و ارائه اطلاعات دقیق باید حرفهای باشد که توجه فراگیران را جلب کند. آموزش صرفاً این نیست که جلوی افراد بایستید و به آنها اطلاعات ارائه کنید. فراگیران هر دوره آموزشی انتظار دارند که مهارتهای شغلی و اطلاعات جدیدی را کسب کنند.
نکته نهم برای تدریس کارآمد:
فراگیران انتظار دارند مدرسان، اطلاعات زیادی درباره موضوعی که در حال آموزش آن هستند، داشته باشند. ازاینرو، هرچه که در مورد آن موضوع بیشتر اطلاعات داشته باشید و آن دانش را بهتر انتقال دهید، اعتبار شما افزایش مییابد. حفظ و گسترش دانش و تجربه در تدریس، بخش مهمی از توسعه حرفهای و متضمن بهروز بودن آموزش است.
نکته دهم برای تدریس کارآمد:
اگر بهعنوان مدرس چیزی را نمیدانید، آن را بپذیرید و صادق باشید. هرگونه تخصص فراگیران در گروه را شناسایی و در مواقع مناسب از آن استفاده کنید. همچنین اگر در حال آموزشدادن موضوعی تخصصی هستید، توجه کنید که فردی حرفهای را برای گفتگوهای گروهی بیاورید.
نکته یازدهم برای تدریس کارآمد:
بهعنوان مدرس، به درک نقش و هدف خود نیاز دارید. گفتگوها را هدایت کنید و مطمئن شوید که افراد از موضوع گفتگو منحرف نمیشوند و اهداف آموزشی را دنبال میکنند. همچنین سازمانیافته هستید و نسبت به مطالب آموزشی آگاهی دارید و زمان خود را مدیریت میکنید.
نکته دوازدهم برای تدریس کارآمد:
بهعنوان رهبر گروه، با همه فراگیران، برخوردی یکسان و توأم با احترام داشته باشید. جایگاه خود را از همان ابتدا بهعنوان فردی صادق، منصف و در دسترس همه، تثبیت کنید. زبان و گفتار توهینآمیز را نپذیرید و نسبت به بیاحترامی به نقش خود یا سایرین در گروه سکوت نکنید و اجازه ندهید که فردی بر گروه تسلط یابد.
نکته سیزدهم برای تدریس کارآمد:
ماهرشدن در گوشدادنِ فعال، مهارتی دشوار است و احتیاج به تمرین دارد. یادتان باشد، وقتی در حال صحبت هستید، دیگر قادر نیستید آنچه را که دیگران میگویند، بشنوید. بیشتر گوشکنید و از سایرین بیشتر یاد بگیرید. به آنچه میگویند گوش کنید و به سخنان مطرحشده از جانب ایشان احترام بگذارید. شنونده بهتری باشید.
نکته چهاردهم برای تدریس کارآمد:
گوشکنید و خلاصهبرداری نمایید وقتی که فراگیران در حال صحبت با شما هستند، روی محتوا و مضمون پیام آنها و اینکه چه میگویند و چگونه آن را بیان میکنند، تمرکز کنید. برای مثال، با مطرحکردن یک موضوع، احساسات و یا اهدافشان را مشخص کنید.
نکته پانزدهم برای تدریس کارآمد:
بررسی کنید آیا موضوع را فهمیدهاید اگر پیام را درک نکردهاید، از فرد بخواهید که شفافتر مطلب را بیان کنید. برای مثال، آنچه را شنیدهاید، خلاصه بازگو کنید و یا اینکه برداشت خود را از آنچه که دریافت کردهاید با بقیه به اشتراک بگذارید.
منابع
آموزش موثر (روش تدریس کارآمد)
جمع بندی
امروزه بیشترین یادگیری، در محیطهای كارآمد صورت میگیرد. در ارزیابیهای رسمی و اداری، بیشتر از كارآمدی تدریس، به كارآمدی مدارس توجه میشود؛ و این تلقی عمومی كه معلمی، كاری طبیعی است و بیشتر از آنكه فن باشد، هنر است. باعث شده تا ظرایف لازم در تدریس كارآمد، چندانکه باید، در پژوهشهای آموزشی موردبررسی قرار نگیرد.
وضعیت در حال گذار و تغییر آموزش و پرورش ایران نیز به سهم خود ضرورت شناخت مدلهای آموزشی بررسیشده در این اثر را، بهویژه برای برنامهریزان و كارگزاران نظام آموزشی، مضاعف میسازد.
ازجمله مباحثی كه در این حوزه مطرحشده، میتوان به موارد زیر اشاره كرد: مدیریت كلاس، توجه به تفاوتهای فردی، تقویت عزتنفس و مهارتهای اجتماعی در یادگیرندگان، آموزش سواد و ریاضیات و آموزش حل مسئله و تفكر، چگونگی آموزش به كودكان دارای اختلالات یادگیری، و چگونگی ارزیابی و مشاهده كلاس و طرز كار معلمان.
آکادمی نیک درس امیدوار است که بتواند گامی کوچک در کمک به شما عزیزان برای به دست آوردن مهارت در حرفههای مختلف داشته باشد.
قدر تکتک لحظهها را بدانید و شادباشید.
- همه دوره ها
- دانشگاهی
دیدگاهتان را بنویسید