15 نکته درباره طراحی آموزشی
چکیده مقاله
طراحی آموزشی، فرآیندی است برای کمک بهمنظور تدوین آموزش مؤثر به شیوهای کارآمد. این نظام یا بهطور دقیقتر مجموعهای از نظامهاست که به شما کمک میکند سؤالات درست بپرسید، تصمیمهای درست بگیرید و محصولی را تولید کنید که بهاندازهای که شرایط اجازه میدهد مفید و قابلاستفاده باشد.
برخی از افراد از طراحی آموزشی بهعنوان «علم» آموزش یاد میکنند، زیرا از مجموعهای از نظریهها و روشها پیروی میکند و با ورودیها و خروجیها سروکار دارد. بعضی دیگر طراحی آموزشی را بهعنوان «هنر» میبینند زیرا بهترین طرحها معمولاً ارتباط مستقیمی با خلاقیت و استعداد طراح دارند.
هنوز دیگرانی هستند که طراحی را بهعنوان «کار خوب بهشرط داشتن وقت کافی» میدانند، اما نباید مانعی برای تأخیر آموزش شود. آنچه مهم است این است که بدانیم خلق برنامه آموزشی بدون استفاده از اصول طراحی آموزشی باعث شکست میشود.
فهرست مطالب این مقاله
نکته نخست :
آموزش، یادگیری را از طریق مجموعهای از فعالیتهای یاددهی - یادگیری ارتقا میدهد که باعث آغاز و فعال شدن و پشتیبانیِ یادگیری میشوند. از روشهای آموزشی (طراحی آموزشی) برای موارد زیر استفاده کنید:
1. انگیزه دادن به فراگیران،
2. کمک به فراگیران برای کسب آمادگی برای یادگیری،
3. توانمندسازیِ فراگیران برای بهکارگیری و تمرین یادگیری،
4. کمک به فراگیران برای حفظ و انتقال آنچه آموختهاند،
5. ادغام عملکردِ خود بادانش و مهارتهای دیگر.
نکته دوم :
برای انتخاب مناسبترین روش برای آموزش به این عوامل توجه کنید:
1. نوع یادگیری (اطلاعات کلامی، مهارتهای فکری، راهبردِ شناختی، نگرش یا مهارتهای حرکتی)،
2. فراگیران،
3. اطلاعات تحصیلی و شغلی فراگیران و یا مشخصات؛ نظیر سن، جنسیت، سطح تحصیلات، عنوان شغلی و سنوات خدمتی،
4. سبکهای یادگیری (حرکتی و لمسی، دیداری و شنیداری)،
5. تعداد فراگیران (فردی، گروههای کوچک و گروههای بزرگ)،
6. نوع رسانه (انتخابشده بر اساس روش طراحی مناسب، تعداد فراگیران و ملاحظات مالی)،
7. بودجه (میزان بودجه تخصیصیافته برای طراحی آموزشی)،
8. مهارتها و سبک تدریس مدرس.
نکته سوم :
هنگام تقسیم مطالب آموزشی به بخشهای جزئی، به موارد زیر توجه کنید:
1. بخشها نباید بیشازحد بزرگ باشند و بخشهای سازماندهی شده را با ویژگیهای فراگیران منطبق نمایید،
2. بخشها باید توالی منطقی داشته باشند تا فراگیران بتوانند هر بخش را به قسمت قبلی و بعدی مرتبط کنند و از مطالب شناختهشده به سمت مطالب ناشناخته حرکت کنید.
نکته چهارم :
در برنامهریزی درسی به یادگیری متراکم، که یادگیری اطلاعات انبوه در مدتزمانی کوتاه است و یادگیری بلندمدت، که یادگیری در دوره زمانی طولانیمدت است توأمان توجه کنید.
نکته پنجم :
به اصل یادگیری فعال توجه کنید. بهجای اینکه از آنها بخواهید فقط شنونده صرف باشند، آنها را تشویق کنید تا انگیزه درونی داشته باشند. یادگیری فعال، مؤثرتر از یادگیری غیرفعال است و اغلب بهعنوان «یادگیری بهوسیله عملکرد» تعریف میشود.
نکته ششم :
به اصل اخذ بازخوردِ سریع یادگیری توجه کنید. این اصل دارای دو وجه است:
1. ارائه بازخورد سازنده به فراگیران درباره پیشرفت،
2. ارائه بازخوردِ عملکرد به مدرسان درمورد اثربخشی آنها.
هرچه ارائه بازخورد سریعتر باشد، ارزش آن بیشتر است، بهخصوص برای جلوگیری از دست رفتن اعتمادبهنفس و درنتیجه، از دست رفتن انگیزه.
نکته هفتم :
در ارائه بازخورد به مدرسان باید به این سؤالات پاسخ دهید:
1. آیا فراگیران اطلاعات را دریافت میکنند و آن را میفهمند؟ (از آنها آزمون بگیرید)،
2. آیا فراگیران شک و شبهه و یا سؤالی دارند؟ (از آنها بپرسید)،
3. آیا فراگیران بهخوبی توجه میکنند؟ (آنها را مشاهده کنید)،
4. آیا جلسه آموزشی کسلکننده است؟ (آنها را مشاهده کنید)،
5. آیا استفاده از فنون بیشتر در این جلسه آموزشی، برای فراگیران سودمند است؟ (از آنها بپرسید).
نکته هشتم :
دو واقعیت مهم در این مورد را به یاد داشته باشید:
1. تکرار مطالب بهوسیله مدرسان، حفظ و نگهداری آموزش را به حداکثر نمیرساند،
2. درحالیکه مشارکت فعّال فراگیران، قطعاً حفظ و نگهداری آموزش را به حداکثر میرساند.
نکته نهم :
در طراحی دوره هم نحوه ارائه محتوا و هم تدریس مدرس به اثر تقویت توجه کنید.
دادن انرژی مثبت میتواند یادگیری را بهبود بخشد، زیرا یادگیریِ فراگیری که پاداش دریافت میکند، بیشتر احتمال دارد، حفظ شود.
نکته دهم :
در طراحی درس مشخص کنید که فراگیران چه مطلبی را نخست و چه مطلبی را در انتها دریافت کنند. فراگیران اغلب آنها آنچه را در میانه جلسه آموزشی شنیدهاند، فراموش میکنند. برای مقابله با این مشکل بر مطالبی که در میانه جلسه آموزشی طرح میشوند، تأکید و یا مطالب مهم را در آغاز یا پایان جلسه آموزشی ارائه کنید.
نکته یازدهم :
در طراحی دوره آموزشی، مطمئن شوید که سطح فعلی فراگیران را ارزیابی کردهاید و اطمینان دهید که آنچه یاد خواهند گرفت در آینده نزدیک مفید خواهد بود. این کار دو اثر مفید در پی خواهد داشت:
1. امنیت (زمانی که فراگیران از شناختهشده به ناشناخته حرکت میکنند)،
2. انگیزه (اطلاعات در آینده نزدیک مفید خواهد بود).
نکته دوازدهم :
به یادگیری چندگانه در طراحی آموزش توجه کنید:
پژوهشها نشان میدهد تقریباً 80 درصد از مردم، اطلاعات را از طریق مشاهده، 11 درصد از طریق شنیدن و 9 درصد از طریق دیگر حواسِ تلفیقشده باهم، کسب میکنند. ازاینرو، برای دریافت حداکثرِ ممکنِ مطالب آموزشی، طراح آموزشی و مدرسان باید جلسات را بهگونهای طراحی کنند که بتوان از دو یا چند حس استفاده کرد.
نکته سیزدهم :
مراحل 5 گانه چرخه کار تیمی:
1.شکلگیری، مرحلهای است که در آن اعـــضای گروه برای نخستین بار دورهم جمع میشوند و در خصوص کار تیمی به بحث و تبادلنظر میپردازند و پرسشهای کوتاهی مطرح میکنند که بیانگر نگرانی آنها درباره نقشهایشان بهویژه نقش رهبری است.
2. طوفانزایی، در این مرحله، اهداف و فعالیتهای گروه تا حدود زیادی مشخص میشود و افراد شناخت نسبی به یکدیگر و به کار پیدا میکنند این مرحله میتواند شاهد ظهور صداقت و گشودگی در میان افراد گروه باشد که در حالت تعارض با یکدیگر کار میکنند.
3. هنجار سازی (ضابطهمندی)، اکنون تکتک اعضاء میتوانند بر اساس ضابطهمندیهای مشخصشده و با ارائه روشهای ارزشمند، گروه را بهسوی هدف، هدایت نمایند. در مرحله هنجار پذیری تعارضها حل میشود و گروه به اشتراک مساعی مثبت شروع به اجرای وظایف خود میکند.
4. عمل (مرحله کار و تلاش)، در این مرحله، اعضای گروه دارای دانش کافی، وابستگی متقابل به یکدیگر، انگیزه و قدرت تعامل با یکدیگرند. گروه سازوکارهای مؤثر برای اتخاذ تصمیم و حل مشکلات دارد و مسیرهای مشخصی را برای بیان نظرات مخالف و شکایات ایجاد کرده است.
5. فروپاشی، در این مرحله گروه به دلیل دسترسی به اهداف و اتمام وظایف، یا شکست آماده انحلال است. در این شرایط، گروه باید فرصت مرور کاری که خوب انجام داده یا نقد کاری که در آن شکستخورده است را داشته باشد.
نکته چهاردهم :
سؤالات مهم در تیمسازی آغازین:
1.کسب اطمینان از اینکه گروه یک وظیفه کلی و بامعنا برای عملکرد دارد.
2. کسب آگاهی از اینکه اهداف گروه روشن باشد.
3.کسب اطمینان از اینکه هر یک از اعضای گروه وظیفهای کامل، معنادار و ذاتاً جالب برای انجام دارند.
4.کسب اطمینان از اینکه فعالیتهای اعضای گروه میتواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
5.اطمینان از اینکه بر عملکرد کلی گروه نظارت میشود و اینکه اعضای گروه بازخورد مرتب و روشنی از عملکرد فردی و تیمی خود دریافت میکنند.
6.ایجاد ابزاری برای ارتباطات و بررسی منظم در داخل گروه.
نکته پانزدهم :
نکات مهم در بررسیهای رسمی منظم:
1.موفقیتها و مشکلات گروه در طی مدت شش ماه یا یک سال گذشته.
2.بررسی هدفهای گروه و متناسب بودن آنها
3.نقش اعضای گروه
4.کیفیت ارتباطات در گروه
5.فراوانی تعامل در گروه
6.فرآیندهای تصمیمگیری در گروه
7.برتری در کارگروه
8.حمایت از نوآوری
9.حمایت اجتماعی گروه
10.علل بروز تعارض در گروه
11.اشتباهها و خطاها
12.حل تعارضها در گروه
13.حمایت از رشد و توسعه شخصی
منابع
طراحی آموزشی
جمع بندی
توانایی کار تیمی صرف نظر از پیشه چن و دیگر اشخاص در محیط کار به شما در به سرانجام رساندن امور، در کنار ایجاد محیطی لذتبخش برای خودتان و دیگران کمک خواهد کرد. سازمانی که بر کار گروهی تکیه دارد؛ معمولاً دارای محیط کاری سلامت، با عملکرد بالاست. پیش از شروع، نگاهی مختصر میاندازیم به مفهوم «گروه»، «تیم» و تفاوتهای اصلی میان این دو مفهوم مهم در حوزه فضای کار و پس از آن درباره مهارت کار تیمی در سازمان که در دسته مهارتهای نرم قرار دارند خواهیم گفت.
بدیهی است که امروزه، روابط عمومیها باید همگام با تحولات و پیشرفتهای روز دنیا حرکت کنند تا از هیچ نوع نوآوری و تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی دور نمانند.
آکادمی نیک درس امیدوار است که بتواند گامی کوچک در کمک به شما عزیزان برای به دست آوردن مهارت در حرفههای مختلف داشته باشد.
قدر تکتک لحظهها را بدانید و شادباشید.
- همه دوره ها
- رشته های تحصیلی
دیدگاهتان را بنویسید